در میان غذاهای محلی ایران، برخی خوراک‌ها با وجود سادگی، چنان عطر و طعمی دارند که تا مدت‌ها در یاد می‌مانند. باقله کازرون یکی از این غذاهای خاص و مردمی است که در سفره‌ی بسیاری از خانواده‌های جنوب ایران، به خصوص شهر کازرون حضور همیشگی دارد. غذایی که با حداقل مواد اولیه، اما با نهایت ذوق و سلیقه پخته می‌شود و مزه‌اش را باید یک بار چشید تا درک کرد.
باقلا چیست و چرا “کازرونی” دارد؟
«باقله» در گویش محلی به نوعی خوراک ساده و سنتی گفته می‌شود که معمولاً با باقلا سبز، سیر، شوید و ادویه‌های محلی تهیه می‌شود. هر چند در نقاط مختلف ایران باقلا (یا باقالی) به شکل‌های متفاوتی طبخ می‌شود، اما نسخه‌ی کازرونی آن ویژگی‌های خاص خودش را دارد. این غذا معمولاً در فصل بهار، هم زمان با برداشت باقلاهای تازه در کازرون، تهیه می‌شود و به نوعی طعم بهار را با خود دارد.
در کازرون، باقله نه تنها یک غذای ساده‌ی خانگی، بلکه بخشی از فرهنگ غذایی مردم و یکی از نشانه‌های فصل بهار است. بسیاری از خانواده‌ها، باقله را در کنار نان تازه، ماست محلی و سبزی خوردن سرو می‌کنند؛ ترکیبی که نه تنها مقوی است، بلکه طعمی فراموش‌نشدنی دارد.
مواد اولیه و طرز تهیه باقله کازرونی
باقله کازرونی با استفاده از چند ماده‌ی ساده اما تازه و خوش‌عطر تهیه می‌شود. ترکیب اصلی آن شامل موارد زیر است:
باقلا سبز تازه (در صورت نبود باقلا تازه، می‌توان از باقلا خشک شده استفاده کرد)
سیر تازه
شوید خشک یا تازه
زردچوبه
نمک و فلفل
در برخی نسخه‌ها، تخم‌مرغ هم به ترکیب اضافه می‌شود تا باقله را به غذایی کامل‌تر و پروتئینی تبدیل کند. همچنین در بعضی خانواده‌ها، از کره محلی یا روغن حیوانی برای عطر بیشتر استفاده می‌شود.
طرز تهیه سنتی:
باقلا را پوست گرفته و می‌پزند تا نرم شود.
سیر را خرد کرده و با روغن تفت می‌دهند تا طلایی شود.
باقلا را به سیر اضافه می‌کنند و کمی با زردچوبه و نمک و فلفل تفت می‌دهند.
در صورت تمایل، شوید خشک یا تازه به آن اضافه می‌شود.
در برخی نسخه‌ها، در مرحله‌ی پایانی، تخم‌مرغ را به مخلوط اضافه کرده و خوب هم می‌زنند تا با مواد یک دست شود.
این غذا معمولاً با نان سنگک یا تافتون و در کنار ماست یا دوغ محلی مصرف می‌شود. اگر در فصل باقلا باشید و از باقلاهای تازه‌ی کازرونی استفاده کنید، مزه‌ی غذا دو چندان خواهد بود.
ارزش غذایی باقله کازرون
با وجود سادگی، باقله غذایی بسیار مقوی و سالم است. مهم‌ترین فواید تغذیه‌ای آن عبارت‌اند از:
سرشار از فیبر گیاهی: کمک به عملکرد بهتر دستگاه گوارش
دارای پروتئین گیاهی: مناسب برای رژیم‌های گیاه خواری یا سبک
حاوی ویتامین C و آهن: به خصوص در باقلاهای تازه و سبز
ضد نفخ و تقویت کننده‌ی ایمنی بدن: به واسطه‌ی سیر و شوید
همچنین به دلیل استفاده از مواد اولیه‌ی کم چرب (مگر اینکه با روغن حیوانی تهیه شود)، این غذا گزینه‌ای سالم و سبک برای وعده‌ی شام یا ناهار است.
جایگاه فرهنگی باقله در کازرون
در کازرون، باقله تنها یک غذا نیست؛ بلکه بخشی از خاطرات کودکی، دورهمی‌های خانوادگی و نوستالژی فصل بهار است. هنوز هم بسیاری از خانواده‌ها در روزهای اول بهار که باقلاهای تازه وارد بازار می‌شوند، تهیه‌ی باقله را نوعی سنت می‌دانند. بعضی خانواده‌ها باقله را در وعده‌ی شام میل می‌کنند و برخی دیگر آن را به عنوان پیش غذا یا خوراک ساده‌ی عصر گاهی سرو می‌کنند.
جالب است بدانید در بازارهای محلی کازرون، فروشندگان باقلاهای تازه را در بسته بندی‌های مخصوص با برگ‌های سبز عرضه می‌کنند، و برخی حتی باقله‌ی پخته‌شده‌ی خانگی را برای فروش عرضه می‌کنند. این موضوع نشان دهنده‌ی محبوبیت فراوان این غذا در فرهنگ غذایی مردم منطقه است.
مقایسه با دیگر نسخه‌های باقلا در ایران
در شمال ایران، باقلا بیشتر به‌صورت «باقالا قاتق» یا «باقالی‌پلو» تهیه می‌شود. در تهران و دیگر شهرهای بزرگ نیز بیشتر باقلا به‌عنوان تنقلات خیابانی (آب پز با گلپر) شناخته می‌شود. اما در کازرون، باقله شکلی متفاوت دارد: کاملاً خانگی، ساده، بدون برنج یا گوشت، و با تاکید بر عطر و طعم طبیعی باقلا و سیر.
همین تفاوت باعث شده باقله کازرونی هویتی مستقل پیدا کند؛ غذایی که نه تقلیدی از نسخه‌های شمالی و نه وابسته به گوشت و برنج است، بلکه با تکیه بر مواد در دسترس محلی، طعمی خاص خلق کرده است.
نتیجه‌گیری
باقله کازرون نمونه‌ای عالی از غذاهای سنتی ایرانی است که با کمترین مواد، بیشترین طعم و خاصیت را در خود دارد. این غذا نشان می‌دهد که خوراک سالم و مقوی الزاماً نباید پیچیده یا گران قیمت باشد. بلکه با شناخت درست از طبیعت، استفاده از محصولات فصلی و بهره‌گیری از ذوق آشپزی سنتی، می‌توان غذاهایی خلق کرد که هم سالم باشند، هم خوشمزه و هم بخشی از هویت فرهنگی یک منطقه را بازتاب دهند.
اگر تاکنون باقله کازرون را امتحان نکرده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم این خوراک ساده و لذیذ را در فصل بهار با باقلاهای تازه تهیه کرده و مزه‌ی اصیل جنوب ایران را تجربه کنید. مطمئن باشید که بار اول، آخرین بار نخواهد بود.
