بیشاپور؛ شکوه ساسانی در قلب فارس
در دامنه‌های کوه‌های زاگرس و در کنار رود شاپور، شهری تاریخی و باشکوه قرار دارد که گواهی زنده بر عظمت و هنر دوران ساسانی است؛ بیشاپور، شهری کهن با معماری کم‌نظیر و رازهای فراوان از دوران باستان.
تاریخچه‌ای از دل امپراتوری ساسانی
شهر بیشاپور در سال ۲۶۶ میلادی به دستور شاپور اول ساسانی ساخته شد؛ شاهی که امپراتوری ایران را تا مرزهای روم گسترش داد و در تاریخ، به عنوان فاتح امپراتوران رومی شناخته می‌شود. او برای گرامی‌داشت پیروزی‌هایش، شهری طراحی کرد که هم نماد اقتدار نظامی باشد و هم جلوه‌گاه هنر، دانش و دیانت ایرانی.
جالب اینکه طرح و نقشه‌ی این شهر برخلاف اغلب شهرهای ایرانی آن زمان، به سبک یونانی – رومی بوده و گفته می‌شود معماران اسیر رومی در ساخت آن نقش داشته‌اند. همین موضوع باعث شده تا بیشاپور، تنها شهر ایرانی با طراحی شطرنجی از آن دوران باشد.
معماری و عناصر برجسته شهر
شهر بیشاپور شامل چند بخش اصلی است:
کاخ شاپور: مجموعه‌ای از تالارهای ستون‌دار با معماری باشکوه، که گفته می‌شود محل برگزاری مراسم رسمی و دیدارهای شاهانه بوده است.
آتشکده و معبد آناهیتا: مکانی مقدس که در مرکز آن حوضچه‌ای برای آب روان تعبیه شده، و نشان از ارج‌نهادن ایرانیان به عنصر آب و الهه آناهیتا دارد.
سنگ نگاره‌های تنگ چوگان: شش نقش برجسته عظیم در دل صخره‌های تنگه‌ای در شمال شهر که صحنه‌هایی از تاج‌گذاری شاپور، نبرد با رومیان و تسلیم امپراتور روم را به تصویر می‌کشند.
سیستم مهندسی آب: بیشاپور به سیستم دقیق هدایت آب مجهز بوده و رود شاپور در بسیاری از نقاط شهر به گونه‌ای مهندسی‌شده جریان داشته است.
جایگاه فرهنگی و دینی بیشاپور
بیشاپور تنها یک شهر حکومتی یا نظامی نبود؛ این شهر به دلیل داشتن معابد، فضاهای فرهنگی، بازارها، و هنرهای بصری در سنگ نگاره‌ها و موزاییک‌ها، از مراکز مهم فرهنگی و دینی ساسانیان نیز به شمار می‌رفت.
وجود معبد آناهیتا، بیانگر اهمیت اسطوره‌ها و باورهای ایرانی در زندگی روزمره مردم است. از سوی دیگر، پژوهشگران معتقدند بیشاپور میزبان آیین‌های زرتشتی، میترائیسم و حتی آیین‌های دیگر بوده که نشان از تنوع فرهنگی و اعتقادی در این شهر دارد.
ارزش جهانی بیشاپور
بیشاپور به همراه دیگر آثار دوره ساسانی در استان فارس، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. این شهر نمادی از نبوغ مهندسی، معماری و فرهنگی ایرانیان باستان است و ارزش جهانی آن در سطحی قرار دارد که می‌توان آن را با آثار رومی و یونانی هم‌تراز دانست.
بیشاپور امروزه؛ مقصدی برای ماجراجویان
در حال حاضر، شهر تاریخی بیشاپور در نزدیکی شهرستان کازرون استان فارس قرار دارد و سالانه گردشگران بسیاری برای بازدید از آن به این منطقه سفر می‌کنند. تنگ چوگان، طبیعت بکر اطراف، غار شاپور با مجسمه ۷ متری شاه ساسانی و مسیرهای کوهنوردی، بیشاپور را به مقصدی محبوب برای علاقه‌مندان به تاریخ و طبیعت تبدیل کرده‌اند.
سخن پایانی
بیشاپور تنها خرابه‌ای تاریخی نیست؛ شهری است که در هر سنگ آن صدای شکوه ایران باستان شنیده می‌شود. اگر به دنبال سفری در دل تاریخ، هنر، فرهنگ و طبیعت هستید، بازدید از بیشاپور را در برنامه‌ی خود قرار دهید. این شهر، به‌راستی نگینی فراموش‌نشدنی در دل سرزمین پارس است.
